Прывітанне

Хлеб

Ці гэта звычка, ці патрэба –
Адчуўшы лепшы ў свеце пах,
Я зноў цалую бохан хлеба,
Які трымаю у руках.

Вось гэта водар! Ну й духмяны!
Смачней за ўсё, што з ім ядуць!
Але ж і варты той пашаны,
З якой на стол яго кладуць!

Ў ім болей кошту, чым каштуе.
Ды я без хлеба не магу –
Нібы ласунак ем – смакую
І, нібы скарб свой, берагу.

Ў ім – веліч сіл зямлі і неба:
Тут і сяўба, і ўсходаў рост,
І бласлаўленне шчодрай глебы,
Якой не шкодзіць і мароз.

І шум дажджоў, і сонцапёкі,
І каласоў налітых звон…
О, хлебаробы! Хлебапёкі!
За вашу працу – вам паклон!

За мазалі, за кроплі поту,
За працу – зранку да начы…
І я ізноў цалую ўпотай
Скарынку, цёплую з пячы…

А як за стол сядаю есці,
Хоць і прысмакі ёсць калі,
Імкнуся “Дзякуй” небу ўзнесці
За хлеб, што маю на зямлі…

Прытча "Вядро з яблыкамі".

Купіў сабе маёмасць чалавеча –
Вялікі новы дом і сад фруктовы.
А з імі атрымаў (ой, недарэчы!)
Суседа – і зайздроснага, і злога.

Той жыў паблізу ў хаце-невялічцы
І нават працаваў дагэтуль недзе,
Але любіў наўмысна ды па звычцы
Штодня псаваць настрой сваім суседзям.

То смецця людзям ціхенька падкіне,
То ўпотай ім запэцкае вароты,
То так абразіць словамі сваімі,
Што нават размаўляць з ім неахвота.

Вось неяк навасёл прачнуўся рана,
Падыхаць захацеў, пайшоў у сенцы…
На ганку ж паслізнуўся нечакана,
Не ўбачыўшы з памыямі вядзерца…

Устаў. Падумаў: "Пэўна, ад суседа".
Памыў-пашараваў вядро да бляску.
Наклаў найлепшых яблыкаў-ранетаў
І нечаму ўсміхнуўся: “Калі ласка!”

Пакрочыў да суседа. Той убачыў:
“Даняў! Ідзе скандаліць! Ну й скажу я…”
А госць вядро паставіў і зазначыў:
“Хто чым багаты, той тым і частуе!”

21.05.2011

Зайшоў у краму неяк хлопчык...

Зайшоў у краму неяк хлопчык
З вялікай шклянкай трохлітровай.
− Што пакупнік мой юны хоча?
− Наліце мёду маладога!

Тры літры мёду прадаўшчыца,
Хлапцу працягвае і чуе:
− За мёд за гэты расплаціцца
На тыдні бацька паспрабуе.

− Але ж, так нельга – каб без грошай!
Давай сюды! –
І мёд злівае.
Малец кідае шклянку ў кошык
І з крамы хуценька знікае.

На ганку нешта разглядае
І разважае, бы аб цудзе:
− Не хлусіў бацька – праўду баяў:
На пару луст намазаць будзе!

17.11.2010

Маці сына дакарае...

Маці сына дакарае:

– Што ты, Янка, за дзіцё?
Гэткі брудны – гразь жывая.
Не хлапец, а парасё!

А сынок з яе рагоча...
І раптоўна ў цішыні
Выдае матулі ў вочы:

– Парасё – дзіця свінні!

11.08.2011

Хто такі “дзікА-абраз?

"Хто такі “дзікА-абраз"? –
У мяне пытае Стас, –
Ён маленькі ці вялікі?
І ці праўда, што ён дзікі?"

Каб не енчыла дзіцё,
Спазнаю спярша пра ўсё,
А пасля яму чытаю,
Нават вершыкі складаю:

"Кожны з “дзіка-абразОў” –
Член сямейства грызуноў –
Хоць на вожыка падобны,
Але ўсё-ткі від асобны.

Даўжыні з хваста па нос –
Дэцыметраў з восем ёсць,
А вось важыць цяжкі самы
Пад трынаццаць кілаграмаў.

Але ж вораг не кране –
Ёсць іголкі на спіне.
А наогул у жывёлы
Трыццаць тысячаў іголак.

У іголцы наўздагад
Грамаў дзвесце пяцьдзясят.
Іх прыкмеціць вельмі проста –
Цёмна-белыя палоскі,

Толькі гора: з-за людзей
Дікабразы у бядзе.
З-за іголак іх знішчаюць
І з таго прыбытак маюць.

А ў дадатак дзікабраз
Мае зубы – проста клас!
Вось такія б – у музей:
Нават дрот перагрызе!

І з ядой няма бяды:
Есць карэнні і плады,
Любіць бульбачку з гарода
І другія карняплоды.

Ужывае і кару,
І галінкі – у пару.
За зіму ён, як захоча,
Сотню дрэваў ператочыць.

Есць звычайна па начах,
А як дзень – лунае ў снах.
Самка ж – “дзіка-абразІха”
Абразят палічыць ціха:

Раз, два, тры, чатыры, пяць –
Дый укладвае іх спаць,
А пасля глядзіць, каб елі –
Каб іголачкі цвярдзелі.

Я такое чуў не раз,
Што страляе дзікабраз:
Калі ворага пужае,
Ён хвастом сваім матляе,

Вось іголкі і ляцяць,
Быццам стрэлы – не суняць.
Ды не скончацца ніколі –
Нарастуць яшчэ паболей."

Усё ў тваіх руках...

Даўным-даўно ў мястэчку старадаўнім
У коле вучняў Майстра мудры жыў.
Найлепшы вучань быў і найцікаўным,
Яшчэ й паразважаць пра ўсё любіў.

“Ці ёсціка пытанне, на якое
Не змог бы наш Настаўнік даць адказ?”
Пайшоў на луг. А там – нібы на тое –
На кветках матылі былі якраз.

Схапіў ён у руку сваю якогась,
І ў жмені асцярожненька схаваў.
І Майстра, не чакаўшага такога,
Хітруючы, з усмешкай запытаў:

“Прабач мяне, Настаўнік, мо я ўпёрты,
Але скажы мне, што ў руках маіх:
Які матыль – жывы тут альбо мёртвы?”
Й замёр, ператварыўшыся у слых.

І, Майстра свайго ловячы на слове,
Ўжо нават матыля хацеў сціскаць.
Вучыцель жа, не гледзячы, прамовіў:
“О, хлопчык мой! Усё ў тваіх руках!”

28.12.2010

Шчаслівым стаць - няшмат і трэба...

Шчаслівым стаць - няшмат і трэба...
Зірні ў сябе - спазнаеш рай:
Згубі свае, ў чым меў патрэбу,
Адчуй галечу і адчай,
Пасля ўзмаліся прагна ў неба...
І раптам...
Згубу адшукай...

Хоць маё вершаванне – яшчэ не паэзія...

Хоць маё вершаванне – яшчэ не паэзія,
А ўсяго толькі спроба радкі рыфмаваць,
Але ўпэўнена: дух, абудзіўшыся гейзерам,
І шэдэўрамі здолее фантанаваць.

Спадзяюся… Чакаю… Аднак жа не літасці,
Не прызнання, не славы, не гучных пахвал,
А натхнення, і чулага сэрца адкрытасці,
І жыцця – каб на верш хоць яшчэ Бог дадаў.

Бо калі й адчуваю сябе недарэкаю,
Неспатольная прага падштурхвае зноў
Каламуціць душу і з няўхільнасцю нейкаю
Праліваць свае сэрца струменямі слоў.

Гучнай рыфмай гуляць, адбіваць рытмы мячыкам,
Нібы з гліны пластычнай сюжэты ляпіць.
Дый услед аграняць – дзе разцом, а дзе пальчыкам –
Каб тварэнне брыльянтам магло зіхаціць.

Хай парой адчуванні мае невымоўныя
І не надта выразныя думкі і сны,
Але ў вершах жывуць і пакуты любоўныя,
І цяжар адзіноты, і подых вясны,

І бяссілле знямогі, і ўздымы магутнасці,
І няўтрыманасць шчасця і гора выццё…
Ды над гэтым усім – мітусня жыццякрутнасці,
У якой без паэзіі – мне не жыццё!

Я ратуюся ў ёй, нібы страус збянтэжаны,
Што заўсёды хавае ў пясок галаву –
Бо паэзія стала пітвом мне, і ежаю,
І надзённай патрэбай, якой і жыву…

"Асцярожна! Злы сабака!"

"Асцярожна! Злы сабака!", –
напісаў на плоце хтось,
каб не трапіў аніякі
нежаданы ў хаце госць.

А для злыдняў, што наогул
не баяцца злых сабак,
гаспадар – зануда строгі –
дапісаў унізе так:

"Але ведайце, казлы,
гаспадар – шчэ болей злы!"

8.02.2013

Дзень асенні змаўляецца з бабіным летам...

Дзень асенні змаўляецца з бабіным летам:
Пералічвае золата ў шатах бяроз
І страсае падатак – жывыя манеты –
За гадзіны арэнды зямлі і нябёс.

А пасля назірае за госцейкай пільна,
Як руплівы панок ці хітрун-гаспадар:
Ці ўздымае ў паветра шматкі павуціння,
Ці старанна іх лепіць прахожым на твар,

Ці ласкава кранае апошняй пяшчотай
Зіхатлівую чырвань, сцямнелую медзь,
Ці настройвае птушак на тэму адлёту,
Ці імкнецца паўсюль ды адразу паспець,

Ці прыгожа фарбуе зямлі далягляды,
Ці празрыстым трымае нябёсаў крышталь…

Колькі ў бабіным леце святла і спагады!
Але й гэтае свята часова, на жаль…

26.09.2011

Да закінутай вёсачкі...

Да закінутай вёсачкі, Богам забытай,
Дзе дзіцячага смеху нідзе не пачуць,
Дзе ўжо крамы няма, ганак школы разбіты,
Я, ў дарозе стаміўшыся, мусіў звярнуць.

Тут калісьці жылі, і даволі багата,
Грамадой працавалі на шчодрай зямлі,
Але вось ужо ўсе закалочаны хаты
І палі пустазеллем ужо зараслі.

Маладзенькія ў горад даўно паўцякалі
Дыскатэкаў і лёгкага хлеба шукаць,
А старых год за годам усіх пахавалі –
І руку ўжо нікому няма тут падаць.

Акрамя трох бабулек ды дзеда старога
Тут ніхто не адчыніць скрыпучых дзвярэй.
На ўсю вёску адна засталася карова
Ды з дзесятак які захудалых курэй.

Іх усіх сцеражэ небрахлівая шаўка,
Што не кінула вёску і гэтых старых,
Чый сусвет – тэлевізар ды скарб аўталаўкі,
Што калі-нікалі прыязджае да іх.

Але, што ім купляць? Толькі хлеба ды солі,
Ды запалак, ды, можа, крыху танных круп
Дзе тых грошаў набраць, каб прыдбаць нешта болей?
Ім ячкі – прысмакі, ды рэдзенькі суп.

Ім бы сілы знайсці, каб дабрацца да печы
І ў спякоту няшчадную трохі паспаць.
Ім бы, гэтым старым, у цянечку прылегчы,
А яны пачалі ўсе мяне частаваць!

Але ў сэрцы зрабілася горка і смутна
І заскрыбліся кошкі чамусьці ў душы.
Я папіў малачка, нібы сын які блудны,
І цішком пацягнуўся ізноў да шашы.

Колькі ж гэтакіх вёсачак з картаў сціраюць!
Іх знішчаюць і дзеянні нашы, і час…
Але зрэдку у снах вёскі зноў ажываюць,
Каб, нібыта матулі, маліцца за нас.

18.03.2010